strona bibliotekistrona Gimnazjum"W słonecznej Helladzie" 



Język grecki - etymologia
Fazy rozwoju języka greckiego
O języku nowogreckim



Etymologia

Określenia "greka", "język grecki" pochodzą od Rzymian, którzy nazywali ten język po łacinie lingua Graeca. Nazwa stosowana przez samych Greków w grece klasycznej brzmiała ἡ Ἑλληνικὴ γλῶττα = he Hellenikè glõtta (nowogr. η Ελληνική γλώσσα albo τα Ελληνικά = i Ellinikí glóssa, ta Elliniká), co można by przetłumaczyć jako "język helleński".

Fazy rozwoju 

Termin "język grecki" jest z naukowego punktu widzenia mało precyzyjny, ponieważ może się odnosić do kilku faz rozwojowych języka, z których każda posiada własną nazwę. Może więc odnosić się do następujących bardziej szczegółowych terminów:

  • język mykeński — najwcześniejsza potwierdzona faza rozwojowa języka greckiego, używana w okresie ok. 1600 r. p.n.e. do ok. 1200 r. p.n.e., najprawdopodobniej głównie na terenach Krety, wysp Morza Egejskiego i Peloponezu. Znany z tabliczek zapisanych pismem linearnym B.
  • język grecki archaiczny znany przede wszystkim w swoim późnym stadium z dzieł Homera, używany po upadku cywilizacji mykeńskiej w "okresie ciemnym" i okresie archaicznym starożytnej Grecji. W okresie greki archaicznej ukształtowały się liczne dialekty, znane z późniejszych tekstów klasycznych.
  • język grecki klasyczny silnie zróżnicowany dialektalnie, używany w okresie klasycznym w starożytnej Grecji. W węższym znaczeniu termin ten odnosi się tylko do dialektu attyckiego. Język bogatej literatury, zaświadczony zwłaszcza w dialekcie attyckim.
  • greka koine — język używany w okresie hellenistycznym starożytnej Grecji, powstały w wyniku wymieszania się różnych dialektów greki klasycznej (z przewagą dialektu attyckiego) z naleciałościami z łaciny i języków anatolijskich. W grece koine spisany był Nowy Testament.
  • język średniogrecki (greka bizantyjska) — używany w okresie Bizancjum, rozwinął się z greki koine. Luźne dialekty mówione, bardzo różniące się od języka literackiego
  • katharewusa ("greka oczyszczona") — język nawiązujący do greki klasycznej, sztucznie stworzony przez językoznawców po odzyskaniu niepodległości przez Grecję w XIX wieku. Z założenia miał to być ogólnonarodowy język literacki, oczyszczony z naleciałości tureckich.
  • język nowogrecki inaczej demotyk (δημοτική = dimotikí, demotyk), używany obecnie, głównie na terytorium Grecji i Cypru, współczesny standard literacki powstał w wyniku zmieszania się dialektów mówionych języka greckiego z zaproponowanymi formami w katharewusie. Demotyk mówiony rozpada się na kilka dialektów. W szerszym znaczeniu termin ten odnosi się do wszystkich pobizantyjskich odmian języka greckiego łącznie z katharewusą i językami griko, cakońskim, kapadockim i pontyjskim (uważanymi wówczas za dialekty nowogreckie, choć o innej historii niż demotyk).
Źródło: Wikipedia - wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org/wiki/Gr


O języku nowogreckim

Określenie "język nowogrecki" według językoznawców nie jest poprawną nazwą, gdyż nie ma starego i nowego języka greckiego. W historii tego języka nie można uchwycić momentu przekształcania się go, jak w przypadku łaciny, w kilka nowych grup językowych.
Zwycięstwa Aleksandra Wielkiego u schyłku IV wieku przyczyniły się do cywilizacyjnego zjednoczenia życia greckiego, którego skutkiem był proces zanikania dialektów. Powoli panować zaczęła Wspólna Mowa Grecka - koine. Od 2300 lat mowa ta ma nieprzerwane dzieje powolnej ewolucji.
W starożytności, epoce hellenistycznej i rzymskiej w codziennym języku greckim dokonały się przemiany gramatyczne, które później poszły tylko o krok dalej.
U schyłku epoki hellenistycznej i w początkach cesarstwa rzymskiego w literaturze greckiej wykształciła się tendencja artystyczna - dążenie do pisania według dawnych norm attyckich. Dało to początek podziału na język piśmiennictwa i język codziennych rozmów. Do dziś język grecki ma dwie główne odmiany: mowę czystą - katharewusa i popularną - demotike. Poza tymi odmianami istnieją jeszcze lokalne dialekty.
Kawafis cytuje teksty antyczne, jednak nie zakłócają one jednolitości utworu, doskonale harmonizują z greczyzną autora, która jest syntezą katharewusa i demotika - językiem mieszanym.