|
Język grecki - etymologia
Fazy rozwoju języka greckiego
O języku nowogreckim
Etymologia
Określenia
"greka", "język grecki" pochodzą od Rzymian, którzy nazywali ten
język po łacinie lingua Graeca. Nazwa stosowana przez samych
Greków w grece klasycznej brzmiała ἡ
Ἑλληνικὴ
γλῶττα = he Hellenikè glõtta
(nowogr. η Ελληνική
γλώσσα albo τα
Ελληνικά = i Ellinikí
glóssa, ta Elliniká), co można by przetłumaczyć jako
"język helleński".
Fazy rozwoju
Termin "język grecki" jest z naukowego punktu widzenia mało
precyzyjny, ponieważ może się odnosić do kilku faz rozwojowych języka,
z których każda posiada własną nazwę. Może więc odnosić się do
następujących bardziej szczegółowych terminów:
- język mykeński
— najwcześniejsza potwierdzona faza rozwojowa języka greckiego, używana
w okresie ok. 1600 r. p.n.e. do ok. 1200 r. p.n.e., najprawdopodobniej
głównie na terenach Krety, wysp Morza Egejskiego i Peloponezu. Znany z tabliczek zapisanych pismem linearnym B.
- język grecki archaiczny znany przede
wszystkim w swoim późnym stadium z dzieł Homera, używany po
upadku cywilizacji mykeńskiej w "okresie ciemnym" i okresie archaicznym
starożytnej Grecji. W okresie greki archaicznej ukształtowały się
liczne dialekty, znane z późniejszych tekstów klasycznych.
- język grecki klasyczny silnie zróżnicowany dialektalnie, używany w okresie klasycznym
w starożytnej Grecji. W węższym znaczeniu termin ten odnosi się tylko
do dialektu attyckiego. Język bogatej literatury, zaświadczony
zwłaszcza w dialekcie attyckim.
- greka koine — język używany w okresie
hellenistycznym starożytnej Grecji, powstały w wyniku wymieszania się
różnych dialektów greki klasycznej (z przewagą dialektu
attyckiego) z naleciałościami z łaciny i języków anatolijskich.
W grece koine spisany był Nowy Testament.
- język średniogrecki
(greka bizantyjska) — używany w okresie Bizancjum, rozwinął się z
greki koine. Luźne dialekty mówione, bardzo różniące się
od języka literackiego
- katharewusa ("greka oczyszczona") —
język nawiązujący do greki klasycznej, sztucznie stworzony przez
językoznawców po odzyskaniu niepodległości przez Grecję w XIX
wieku. Z założenia miał to być ogólnonarodowy język literacki,
oczyszczony z naleciałości tureckich.
- język nowogrecki inaczej demotyk
(δημοτική = dimotikí,
demotyk), używany obecnie, głównie na terytorium Grecji i Cypru,
współczesny standard literacki powstał w wyniku zmieszania się
dialektów mówionych języka greckiego z zaproponowanymi
formami w
katharewusie. Demotyk mówiony rozpada się na kilka
dialektów. W
szerszym znaczeniu termin ten odnosi się do wszystkich pobizantyjskich
odmian języka greckiego łącznie z katharewusą i językami griko, cakońskim, kapadockim i pontyjskim (uważanymi wówczas za dialekty nowogreckie, choć o innej historii niż demotyk).
Źródło: Wikipedia - wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org/wiki/Gr
O języku nowogreckim
Określenie "język nowogrecki" według językoznawców nie jest
poprawną nazwą, gdyż nie ma starego i nowego języka greckiego. W
historii tego języka nie można uchwycić momentu przekształcania się go,
jak w przypadku łaciny, w kilka nowych grup językowych.
Zwycięstwa Aleksandra Wielkiego u schyłku IV wieku przyczyniły się do
cywilizacyjnego zjednoczenia życia greckiego, którego skutkiem
był proces zanikania dialektów. Powoli panować zaczęła
Wspólna Mowa Grecka - koine. Od 2300 lat mowa ta ma nieprzerwane
dzieje powolnej ewolucji.
W starożytności, epoce hellenistycznej i rzymskiej w codziennym języku
greckim dokonały się przemiany gramatyczne, które później
poszły tylko o krok dalej.
U schyłku epoki hellenistycznej i w początkach cesarstwa rzymskiego w
literaturze greckiej wykształciła się tendencja artystyczna - dążenie
do pisania według dawnych norm attyckich. Dało to początek podziału na
język piśmiennictwa i język codziennych rozmów. Do dziś język
grecki ma dwie główne odmiany: mowę czystą - katharewusa i
popularną - demotike. Poza tymi odmianami istnieją jeszcze lokalne
dialekty.
Kawafis cytuje teksty antyczne, jednak nie zakłócają one
jednolitości utworu, doskonale harmonizują z greczyzną autora,
która jest syntezą katharewusa i demotika - językiem mieszanym.
|
 |